‘Fijn dat je er bent’

Bij een project als DOMUSDELA komen veel verschillende aspecten kijken, onder andere het ambacht restaureren van een Rijksmonument, de wet- en regelgeving, (bestuurlijke) besluitvorming en politieke – en andere processen. Er zijn veel partijen bij betrokken die allemaal hun eigen belangen en cultuur hebben. Projectleider Karel Franken speelde een cruciale rol in het aan elkaar knopen van al die losse strengen in dit gecompliceerde traject, dat ruim zeven jaar heeft geduurd.

Een authentiek en puur project

Voor Karel Franken was het meewerken aan de totstandkoming van DOMUSDELA een speciale ervaring. Zowel voor de projectleider, als de mens Karel Franken. “Het is een heel authentiek en puur project, dat eigenlijk over het leven zelf gaat. Voor DELA was het ook niet ‘zomaar een plan’, nee, het was een intrinsieke wens een plek te creëren waar alle soorten mensen bijzondere momenten kunnen vieren. En het mooie was dat alle partijen die ermee te maken kregen - ondanks de verschillenden belangen – oprecht wilden hielpen dat idee werkelijkheid te maken.”

Haalbaar plan

Toen DELA hem in 2013 benaderde om projectleider te worden, twijfelde Karel Franken geen moment. Hij was ervan overtuigd dat het idee van de ceremoniehuizen in het hart van de stad kans van slagen had. “Na meer dan 20 jaar ervaring in dit vak, ontwikkel je een goede neus om onderscheid te maken tussen luchtkastelen en haalbare plannen.” Al was hem wel duidelijk dat het geen makkelijke weg zou worden. “Als je de ambitie hebt om middenin de stad, op een historische plek een omvangrijk project te verwezenlijken, wéét je gewoon dat iedereen zich ermee gaat bemoeien. Bovendien krijg je met een woud aan regelgeving te maken. Maar dat zijn de ingrediënten waar ik van hou.”

Dicht tegen oorspronkelijk gebruik

Franken was meteen enthousiast, omdat de nieuwe invulling van het gebied niet essentieel verschilde van datgene wat er voorheen binnen de religieuze context in de kerk en de kapel gebeurde. Het blijft een plek waar mensen elkaar ontmoeten op bijzondere momenten. Dat is een pré, weet hij uit ervaring. “Plannen waarbij monumentale panden betrokken zijn, worden altijd zeer kritisch onder de loep genomen door organisaties en instellingen, als de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, de monumentencommissie en belangenverenigingen in het land of in de stad. De kans op een soepeler vergunningsproces is groter, naarmate je dichter tegen het oorspronkelijke gebruik aanzit.”

Communicatie

Eén van de belangrijke uitdagingen in het proces, was het managen van de totaal verschillende manieren van denken en werken van de partijen. Om het project financieel haalbaar te maken moest DELA een beroep doen op subsidies van zowel de gemeente, de provincie Noord-Brabant en het Nationaal Restauratiefonds. Die partijen kregen daardoor ook invloed op een aantal zaken vanwege de voorwaarden die worden gesteld aan het financieel steunen van het project. “Voor de haalbaarheid van het project was de steun nodig, maar dat maakt het niet eenvoudiger. Elke ingreep of aanpassing aan het monument moet door het team van DELA worden beargumenteerd en verantwoord en aan allerlei voorwaarden voldoen. Deze werkwijze zorgt daarmee ook voor de maatschappelijke verantwoording wordt georganiseerd. De belangen zijn daarbij niet altijd dezelfde. DELA wil het complex met respect voor het verleden transformeren tot een eigentijds, modern en transparant geheel. De Rijksdienst en monumentencommissie willen het monument zoveel als mogelijk in originele staat houden.” Franken zorgde ervoor dat dat iedereen constructief met elkaar bleef communiceren. “Dat betekent dat je iedereen zo goed mogelijk inzicht probeert te geven in hoe processen bij de andere partij lopen. Als mensen dachten ‘het gaat niet lukken’, kozen we voor een perspectief, waarin de verschillende partijen zich beter herkennen. Zo werd dan het volgende stapje weer gezet en kwamen we er toch samen uit.”

Wijsheid en spiritualiteit

Een unieke ervaring in de realisatie van DOMUSDELA was het werken met de paters Augustijnen. “Als eigenaren van de kerk en het klooster, vervulden zij in sommige fasen een sleutelrol. Ze waren met de verkoop van hun eigendommen, tegelijk afscheid aan het nemen van hun actieve leven midden in de stad, in de maatschappij. Dat zorgde ervoor dat, wanneer er een impasse dreigde of zaken te lang bleven liggen, door de paters met een vriendelijke en ondeugende blik een appèl gedaan werd aan partijen om wel vaart te blijven maken, ‘omdat ze er anders misschien niet meer zouden zijn’. “

Franken heeft de natuurlijke wijze waarop de paters hun wijsheid en spiritualiteit inbrachten in het proces, als een grote meerwaarde ervaren. “Ze begroetten ons steevast met de woorden: “Fijn dat jullie er zijn”. Het is ogenschijnlijk iets kleins, maar het doet toch iets met de sfeer en de manier van omgaan met elkaar. Uiteindelijk is het zelfs voelbaar in de uitstraling van het totale project.

Wat hij verder van de Augustijnen heeft geleerd is om af en toe los te laten. “Als iets niet meteen lukt, beschouw het dan niet als míslukt. Soms is het nodig om te wachten op de juiste tijd of het juiste moment”.